Асқазан сөлінің қышқылдығының жоғарылауы көбінесе шай сусындарын шамадан тыс тұтынумен байланысты. Шай асқазан-ішек жолдарының қалыпты жұмысына және ас қорыту үдерістеріне әсер ететін құрамындағы кофеинге байланысты қыжылды тудырады. Оның негізгі әсері – тұз қышқылын бөлетін асқазан шырышы жасушаларының белсенділігін арттыру және асқазанның қышқылдығын жоғарылату.

Қышқылдың түзілуіне әсер ету дәрежесі сусындағы кофеиннің концентрациясына тікелей байланысты. Қара шайда қалған барлық сұрыптарға (сары, улун, пуэр) қарағанда оның мөлшері көбірек болады. Ол жалбыз, түймедақ және шай ағашының жапырақтарын қоспай дайындалған шөп сусындарының басқа түрлерінде жоқ. Дегенмен, шайдың бұл түрлері басқа себептермен қыжыл тудыруы мүмкін, мысалы, бұрыш жалбыз өңеш сфинктерінің тонусын төмендетеді, осылайша осы симптомның пайда болуына ықпал етеді.

Көк шайды ішкеннен кейін қыжыл болуы мүмкін бе, ол өте пайдалы және көптеген аурулардың алдын алуға көмектеседі дейді емес пе? Ол қара шай сияқты сол шай жапырақтарынан жасалады. Айырмашылығы тек өңдеу технологиясында. Тиісінше, оның құрамында да кофеин бар және ол асқазанның қышқылдығына әсер етеді.

Жиі тағамдар мен шай ішу де жағымсыз сезімдердің пайда болуына ықпал етеді. Тамақтану арасындағы үзіліс қысқа болса, онда қалған тұз қышқылы бейтараптандырылып үлгермейді, ал ас қорыту үдерісі қайтадан басталады. Нәтижесі – шай ішкеннен кейін қышқыл жоғарылап, қыжыл пайда болады.

ҚАНДАЙ ЖАҒДАЙДА ШАЙДЫ ТҰТЫНУДЫ ШЕКТЕУ КЕРЕК?

Дені сау адамға күніне 3-4 кеседен аспайтын қою емес қара шай ішу ұсынылады, ал қыжыл жиі пайда болса, оны рационнан алып тастап, дәрігерге қаралу керек. Сусыннан толық бас тарта алмайтындарға оны сүтпен ішуге немесе шөп шайымен алмастыруға кеңес беріледі.

Асқазан сөлінің қышқылдығының жоғарылауымен байланысты аурулар кезінде (гастрит, ойық жара) қара шайдан толығымен бас тарту керек. Көк шайдан болған қыжыл сирек кездеседі, бірақ аталған асқазан-ішек жолдарының патологиялары болған жағдайда, қабылдауды күніне 2-3 кесеге дейін шектеу ұсынылады.

ҚЫЖЫЛДАН ҚАЛАЙ ҚҰТЫЛУҒА БОЛАДЫ?

Дұрыс емделуді таңдамас бұрын, шай ішкеннен кейін неліктен қыжыл болатынын анықтауыңыз керек: жайсыздық оны шамадан тыс тұтынумен байланысты ма, әлде асқазан-ішек жолдарының аурулары бар ма. Кейбір жағдайларда жағымсыз симптомдарды жою үшін салауатты өмір салтының қарапайым ережелерін сақтау жеткілікті.
Тамақ толық және бөлінген болуы керек, тамақтану арасындағы аралық 3-4 сағаттан аспауы керек, кешкі ас ұйқыға дейін кемінде 2,5 сағат бұрын ішілуі керек. Рационнан қыжылды тудыратын тағамдар мен сусындарды алып тастау ұсынылады.

Дәрі-дәрмек терапиясын тексерістен кейін, жоғары қышқылдықпен байланысты ауруларды анықтағаннан кейін дәрігер тағайындайды. Қыжылды емдеу кешенді және препараттардың бірнеше тобының комбинациясынан тұрады:

• Антацидтер – әдетте алюминийге, магнийге немесе кальцийге негізделген заттар. Олардың әсер ету механизмі артық тұз қышқылын тез бейтараптандыруға және ұзақ уақыт бойы оңтайлы қышқылдықты сақтауға негізделген.

• Гастропротекторлар шырышты қабықтың зақымдалған аймақтарын асқазан сөлінің әсерінен қорғайды.

• Протон сорғысының тежегіштері асқазан жасушаларының тұз қышқылы өндірісін тежейді.

• Н2-гистаминді рецепторлардың бөгегіштері тұз қышқылының синтезін төмендетіп, асқазан сөлінің жалпы мөлшерін азайтады. Ұзақ уақыт қабылдағаннан кейін препарат кенеттен тоқтатылса, қышқылдық жоғарылауы мүмкін.